Thời chiến, chúng tôi gọi có thứ là tình trai, không ai chắc đến giờ nó phải là tình yêu đồng giới của những người nam, hay là thứ tình cảm thân thiết tri âm tri kỷ của những nghệ sĩ, của những anh bộ đội, anh lính ngày ấy. Nhưng điều gì đã xảy ra đi chăng nữa, nó không làm giảm đi giá trị những bài thơ hay bài hát mà những người thời ấy viết ra, dù là tình yêu họ đã hát, đã ngâm nga là tình trai trai hay tình trai gái, nó vẫn thắm thiết và lay động lòng người vô cùng. Kể đến ở đây có 2 nhân vật mà nhiều người biết đến, một là nhạc sĩ Đoàn Chuẩn – Từ Linh, và hai là nhà thơ Xuân Diệu.
1. Đoàn Chuẩn – Từ Linh (trích từ bài viết của Lương Thế Huy)
“Đoàn Chuẩn – Từ Linh” là một cái tên âm nhạc khá lạ của âm nhạc Việt Nam, tác giả này chỉ sáng tác 18 bài hát, nhưng vẫn đủ trở thành cái tên được nhiều thế hệ biết tới với nhiều bài hát bất hủ. Ít người biết rằng thực ra chỉ có Đoàn Chuẩn là người sáng tác cả nhạc và lời, còn Từ Linh chỉ là người bạn mà Đoàn Chuẩn đặt tên chung trong tất cả sáng tác của mình. Điều này do con trai của Đoàn Chuẩn tiết lộ, tuy nhiên gia đình cũng chỉ biết có thế!
Là con của chủ hãng nước mắm nổi tiếng Vạn Vân (từ năm 1955 trở về trước), thời trai trẻ của “công tử” Đoàn Chuẩn rất hào hoa phóng túng, mê âm nhạc và mê… ô tô. Ông có tới 6 chiếc, trong đó có chiếc Cadillac, Ford Frégatte hạng sang, có một không hai ở miền Bắc lúc bấy giờ.
Thực ra thân thế của Từ Linh không ai xác minh được, có người khẳng định Từ Linh là người lái xe cho Đoàn Chuẩn, có người nói Từ Linh là một nhiếp ảnh gia, có người bảo chỉ là bạn. Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha kể trong một lần đến chơi nhà Đoàn Chuẩn ở phố Cao Bá Quát, tác giả “Thu quyến rũ” chỉ sang phía Cửa Nam và nói đó là nhà “nó”. “Nó” là tên là Tư, biệt hiệu là “lì”, cái tên lãng mạn hóa đi, thành ra Từ Linh. Chỉ biết chắc Từ Linh là một người bạn rất tâm đầu hợp ý với Đoàn Chuẩn. Phủ nhận Từ Linh là “bóng hồng”, nhưng hai từ “tri âm” lại được dùng khi Đoàn Chuẩn nói về Từ Linh.
Trong suốt 6 tháng trời Từ Linh bị liệt nằm viện cho đến lúc ông qua đời (1987), ngày nào Đoàn Chuẩn cũng sang thăm Từ Linh 2 giờ đồng hồ.
Trong một đêm nhạc Đoàn Chuẩn tổ chức tại Hội Nhạc sĩ Việt Nam một năm sau khi Từ Linh mất, Đoàn Chuẩn đã bật khóc: “Tiếc quá, Từ Linh nó không còn.” Sau khi Từ Linh mất cho đến cuối đời, ông chỉ còn sáng tác thêm một ít ca khúc, vẫn đứng tên chung hai người.
2. Xuân Diệu và cuộc kiểm điểm tình trai
Xuân Diệu nổi tiếng với thơ tình, thắm thiết và da diết, yêu nồng nhiệt. Người ta đồn đoán ông là người đồng tính, và thơ của ông là viết cho những người trai ông yêu. Điều đó chúng tôi sẽ không nhắc đến ở đây, vì rõ ràng, những cái nhãn tính dục nên do cá nhân tự đặt cho mình, ta không có quyền phán xét để áp lên họ. Chúng tôi chỉ đặt lại một đoạn trích trong Cát bụi chân ai của Tô Hoài, nói về cuộc kiểm điểm mà Xuân Diệu là nhân vật trọng tâm, người bị kiểm điểm về những cái tình của ông.
“Cuộc kiểm điểm Xuân Diệu kéo liền hai tối… Xuân Diệu chỉ ngồi khóc. Không biết Nam Cao, Nguyễn Huy Tưởng, Trọng Hứa, Nguyễn Văn Mãi, cả lão Hiến, thằng Nghiêm Bình, những thằng Đại, thằng Đắc, Tô Sang và mấy thằng nữa, có ai ngủ với Xuân Diệu không, tất nhiên không ai nói ra. Tôi cũng câm như hến. Lúc rồ lên, trong đêm tối quyến rũ, mình cũng điên kia mà, chứ có phải một mình Xuân Diệu đâu. Không nói cụ thể việc ấy nhưng ai cũng to tiếng, to tiếng gay gắt nghiêm trang phê phán tư tưởng tư sản, tư tưởng tư sản xấu xa phải chừa đi. Xuân Diệu nức nở nói đấy là tình trai của tôi… tình trai…! rồi nghẹn lời, nước mắt ứa ra, không hứa hẹn sửa chữa gì cả.”
Nguồn:
http://baicadicungnamthang.net/nhac-si/doan-chuan
http://vanchuongviet.org/index.php?comp=tintuc&action=detail&id=2316
https://thanhnien.vn/van-hoa/he-lo-but-hieu-tu-linh-135147.html